Giáo dục thay đổi trong nhiều thế kỷ, từ phạm vi kiến thức tới mô hình và không gian học tập. Trong thời đại cách mạng công nghệ 4.0, nhiều quan niệm học tập truyền thống đã thay đổi so với quá khứ, giáo dục 4.0 ra đời, mở ra một viễn cảnh giáo dục rộng mở và linh hoạt hơn. Vậy giáo dục 4.0 là gì? Giáo dục thời đại đã có những thay đổi gì so với trước đây?
GIÁO DỤC 4.0 LÀ GÌ?
Giáo dục 4.0 là mô hình giáo dục thông minh. Trong đó, những công nghệ tiên tiến của thời đại 4.0 được áp dụng vào giảng dạy giúp thay đổi cách tiếp cận, cải thiện tốt hơn trải nghiệm ở trường học. Giáo dục 4.0 ứng dụng rộng rãi công nghệ trong mọi hoạt động đào tạo, phương pháp dạy học, công tác quản lý,…
Bởi vậy, việc dạy và học sẽ không còn khô khan và bó buộc như trước đây. Bên cạnh đó, giáo dục 4.0 chú trọng việc học lý thuyết cần đi đôi với thực hành.
Giáo dục thời đại 4.0 bao gồm những yếu tố nào?
Giáo dục 4.0 bao gồm bốn yếu tố: Giảng dạy 4.0, nghiên cứu 4.0, quản trị 4.0 và hệ sinh thái 4.0.
- Giảng dạy 4.0: Phương pháp giảng dạy mang tính hệ thống, liên kết đa ngành, đa lĩnh vực.Rèn luyện học sinh kỹ năng học tập suốt đời. Không giới hạn thời gian, không gian học tập, học sinh có thể học mọi lúc, mọi nơi qua không gian mạng internet.
- Nghiên cứu 4.0: Hoạt động nghiên cứu đã được hỗ trợ rất nhiều thông qua các ứng dụng công nghệ cao hiện nay. Nhà nghiên cứu không cần phải mất công đi thu thập mẫu hay dữ liệu như trước đây nữa. Mọi việc đã được tự động hóa, tự động đo đạc, lấy mẫu, tải dữ liệu. Các phần mềm xử lý dữ liệu cũng giúp nhà nghiên cứu phân tích kết quả nhanh chóng với độ chính xác cao nhất.
- Quản trị 4.0: quản trị hoạt động của trường học có ảnh hưởng rất lớn đến môi trường giáo dục và chất lượng dạy và học. Một trường học được quản trị tốt chắc chắn sẽ có chất lượng đào tạo tốt. Quản trị trường học bao gồm quản trị các khoa, các bộ môn, quản trị phần mềm hệ thống, quản trị dự án, quản trị giáo viên, học sinh, sinh viên, tài chính, cơ sở vật chất. Ngày nay các phần mềm quản trị đã trở thành công cụ đắc lực giúp cho nhà trường quản lý hệ thống một cách hiệu quả.
- Hệ sinh thái 4.0: Tạo một hệ sinh thái giáo dục nơi có sự đồng bộ của quản lý nhà nước, doanh nghiệp và nhà trường. Ba chủ thể trên cùng tương tác, hỗ trợ tạo ra giá trị lợi ích cho cả ba bên. Nhà nước, doanh nghiệp hỗ trợ về chính sách, tài chính, cơ sở vật chất cho các chương trình đào tạo, nghiên cứu. Ngược lại, nhà trường cung cấp nhân lực chất lượng cao, phát minh, sáng chế, công nghệ cho nhà nước và doanh nghiệp.
NHỮNG THAY ĐỔI CỦA GIÁO DỤC 4.0
Mục tiêu học tập mở rộng
Nếu như trong cách mạng công nghệ lần thứ nhất, mục tiêu học tập là để làm chủ những kiến thức và kỹ năng cơ bản thì thời đại 4.0 hoàn toàn khác biệt. Giáo dục hướng tới phát triển cá nhân một cách cá thể; đa trí thông minh như cảm xúc, vận động, ngôn ngữ… được xã hội hiện đại công nhận. Từ đó, mục tiêu giáo dục đang hướng đến giúp mỗi người phát triển tối đa các trí thông minh tiềm ẩn của mình.
Học đi đôi với thực hành
Trong giáo dục 4.0, chương trình dạy học sẽ không chỉ chú trọng lý thuyết như trước đây mà cần phải đi đôi với thực hành. Theo đó, ngoài những giờ học trên lớp, học sinh cần được trải nghiệm thực tế để dễ hiểu, dễ nhớ kiến thức hơn.
Giáo viên là người định hướng
Nếu như trước đây học sinh chỉ tiếp nhận kiến thức một chiều thì giờ đây các em cần nâng cao tinh thần tự học, tìm các câu hỏi, đặt vấn đề và đưa ra kết luận với sự định hướng của giáo viên. Giáo dục 4.0 lấy người học làm trung tâm, giáo viên dựa trên nhu cầu của học sinh sẽ gợi mở và định hướng chứ không đơn thuần là truyền đạt kiến thức như trước đây. Điều này giúp học sinh tăng khả năng sáng tạo, dễ nhớ và dễ hiểu kiến thức hơn trước đây.
Tự học là yêu cầu bắt buộc
Khi vai trò của giáo viên thay đổi, người học chắc chắn sẽ thay đổi theo. Trước đây, việc học tập thường mang tính thụ động, người học tham gia các chương trình giáo dục đã được định sẵn, có khuôn mẫu, tiếp cận kiến thức một chiều.
Ngày nay, theo đòi hỏi của giáo dục hiện đại, người học buộc phải tăng tính chủ động, khả năng tự định hướng các kiến thức mình cần và xây dựng lộ trình học tập riêng theo đòi hỏi của từng cá nhân.
Lớp học ở mọi nơi, mọi lúc
Thay cho trường lớp mang tính vật lý với giảng đường, thư viện và thời khóa biểu cố định, các trường trực tuyến đang phát triển và trở thành làn sóng giáo dục mới. Trường trực tuyến như Coursera, Udemy, edX… hay tại Việt Nam là FUNiX sử dụng công nghệ điện toán đám mây để phát triển các không gian học tập trên mạng. Tài liệu học tập, sách tham khảo đều lưu trữ trên mạng. Thông qua các thiết bị kết nối internet như smartphone, laptop… người học trên toàn thế giới có thể tham gia vào các lớp học ảo bất cứ lúc nào.
Độ tuổi học tập kéo dài suốt đời
Giáo dục truyền thống trên thế giới tập trung vào nhóm K-12 – độ tuổi từ trẻ mầm non đến hết giai đoạn phổ thông. Sau giai đoạn K-12, người học trưởng thành lựa chọn con đường để phát triển nghề nghiệp đã được định hướng.
Trong thời đại 4.0, giáo dục đã mở rộng độ tuổi học tập với quan điểm “học tập suốt đời”. Với sự phát triển của công nghệ và robot, nhiều chuyên gia giáo dục trên toàn cầu thừa nhận, chưa thể xác định các kỹ năng nghề nghiệp cho trẻ nhỏ trong giai đoạn hiện nay bởi nhiều công việc trong tương lai gần thậm chí chưa xuất hiện.
Bởi thế, học tập không thể chỉ giới hạn trong độ tuổi đi học. Người học cần có năng lực học tập suốt đời, thường xuyên cập nhật kiến thức và tri thức để theo kịp các đòi hỏi công việc.
Có thể thấy, những thay đổi mạnh mẽ trong ngành giáo dục thời đại 4.0 có tác động tích cực, giúp người học có thể làm chủ được kiến thức, từ đó phát huy được những hiệu quả giáo dục. Các lớp học thời đại 4.0 cũng có thể diễn ra bất cứ đâu, bất cứ thời điểm nào nhờ internet.
